آفرینش جهان: تحلیل و نقد نظرات استیون هاوکینگ بر اساس مبانی اندیشمندان جهان اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل (Original Article)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه و کلام، دانشکدة فلسفه، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری مذاهب کلامی، دانشکدة مذاهب، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

3 استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکدة الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران

10.22080/jre.2024.26304.1189

چکیده

استیون ویلیام هاوکینگ ستاره‌شناس و فیزیک‌دان بریتانیایی، در سال ۲۰۱۰ میلادی با انتشار کتاب «طرح عظیم» بـه بیان و شرح چگونگی خلقت عالم هستی از هـیچ پرداخت. او در این‌باره معتقد است که برای خلقت جهان و تداوم آن نیازی به آفریدگار نیست و قوانین فیزیک چگونگی ایجاد عالم ماده را از هیچ و به ‌صورت خودساخته را بیان می‌کنند. از این‌رو، وی به ردَّ فلسفه می‌پردازد و تنها راه شناخت جهان را قوانین طبیعت و فیزیک می‌داند. امّا فلاسفه و متکلمین مسلمان، صدها سال قبل به مسئله آفرینش جهان پرداخته و با بهره‌گیری از قرآن و روایات به این مسئله پاسخ جامع و کامل داده‌اند. در این میان ملاصدرا با استدلال عقلی و شواهد قرآنی وجود خدا و نحوه خلقت جهان را اثبات کرده است. ذات خداوند، غایت اصلی و علّت فاعلی موجودات و صانع و مُبدع کل جهان است. در این پژوهش با روش توصیفی_تحلیلی و تطبیقی نخست به بیان استدلال‌های هاوکینگ پرداخته و با نگاهی نقادانه آن‌ها را با آرای فیلسوفان اسلامی مقایسه می‌کنیم و با ادلّه عقلی و قرآنی به بررسی نظام‌مند بودن عالم و نقش خداوند در جهان خلقت می‌پردازیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات