نقش معنویت دینی در معنا بخشی زندگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل (Original Article)

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس

2 دانشجوی دکتری دین پژوهی دانشگاه ادیان و مذاهب

10.22080/jre.2024.23410.1156

چکیده

یکی از مسائلی که همواره ذهن بشر را به خود مشغول داشته معنای زندگی است. این مسئله در جهان امروزی از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ زیرا امروزه با وجود پیشرفت‌های گسترده‌ در زمنیه علم و تکنولوژی، غبار یأس و ناامیدی و احساس بی‌معنایی بر آینه فکرت آدمیان نشسته و اضطراب و دل‌نگرانی آمیخته با حس زجرآور ‌ترس و تردید و پوچ‌انگاری در همه‌جا سایه گسترانده است، به همین جهت دیدگاه‌های مختلف در پی پاسخی برای معنادار بودن زندگی بوده‌اند، یک دیدگاه، دیدگاه دینی است؛ چنان‌که در متون دینی، هدف‌داری خلقت موج می‌زند و انسان مؤمن دارای حیات معنوی بوده و زندگی‌اش رو به رشد و تقرب به سمت خداوند است. بنابراین معنویت برخاسته از دین به‌طور عام و دین اسلام به‌طور خاص دارای مبانی، مؤلفه‌ها و ساختاری می‌باشد که در معنا بخشی زندگی انسان‌ها، تأثیر بسزایی دارد از این رو پژوهش حاضر با بررسی نقش معنویت دینی در پی پاسخ به این سؤال بوده است که معنویت دینی چه نقشی در معنابخشی زندگی انسان دارد؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه صورت گرفته است. بعد از بررسی مبانی و ویژگی‌های معنویت دینی، قابلیت‌ها ومیزان توفیق آن در معنا بخشی زندگی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که معنویت دینی با دارا بودن مبانی ای مانند اصالت روح، اصالت فطرت، اصالت عالم غیب و اصالت شریعت برای انسان معنایی از زندگی را ترسیم می‌کند که ضمن داشتن انواع کارکردهای فردی و اجتماعی دارای ویژگی‌هایی مانند بساطت و وضوح، سازگار و پاسخگو بودن به گرایشات درونی، ایجاد نشاط و امید پایدار، حقیقی و .... می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم
نهج البلاغه
ادواردز، پل (1383)،  برهان­های اجماع عام، در مجموعه مقالات خدا در فلسفه، ترجمة بهاء الدین خرمشاهی، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
آمدی، عبدالواحد (1377)، تصنیف غررالحکم و دررالحکم، قم: مرکز نشر دفتر تبلیغات اسلامی.
تورسن، کارل ای. و دیگران (1383)، معنویت دین و بهداشت، نقد و نظر، شمارة 1و2.
جیمز، ویلیام (1372)، دین و روان، ترجمة مهدی قائنی، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
جوادی آملی، عبدالله (1379)، تسنیم تفسیر قرآن کریم، مرکز نشر اسراء.
(1381)، دین‌شناسی، قم: اسراء.
(1389)، انسان از آغاز تا انجام، قم: اسراء.
(1383)، ادب فنای مقربان، قم: اسراء.
دهخدا، علی اکبر (1377)، لغت­نامه، چاپ دوم از دورة جدید، تهران: دانشگاه تهران.
دیویس، تونی (1378)  اومانیسم، ترجمة عباس مخبر، تهران: مرکز.
رابرتسون، یان (1374)، درآمدی بر جامعه، ترجمة حسین بهروان، مشهد: انتشارات استان قدس رضوی.
صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1390)، رسالة سه اصل، تهران: موسسة بنیاد حکمت اسلامی.
طباطبایی، سید محمد حسین، (1385)، تفسیر المیزان، ترجمة موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیه.
فرانکل،  ویکتور (بی‌تا)، خدا در ناخودآگاه، ترجمة ابراهیم یزدی، مؤسسة خدمات فرهنگی رسا.
فروم، اریک (1370)، انسان برای خویشتن، ترجمة اکبر تبریزی، تهران: انتشارات بهجت.
فیونتا، دیوید (1385)، روان­شناسی دین و معنویت، ترجمة ا. ساوار، قم: نشر ادیان.
کاپلستون، فردریک، (1383)، تاریخ فلسفه (از ولف تا کانت)، ترجمة اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر، ج ششم، تهران: سروش و انتشارات علمی و فرهنگی.
کینگ، اورسولا (1383)، معنویت، ترجمة علیرضا شجاعی، هفت آسمان، شمارة 3.
 مطهری، مرتضی (1389)، مجموعه آثار، قم: انتشارات صدرا.
مصباح یزدی، محمدتقی (بی‌تا)، معارف قرآن، قم: در راه حق.
ملکیان، مصطفی (1380)، هرکس خود باید به زندگی خویش معنا ببخشد، بازتاب اندیشه، ش23.
نصری، عبدالله (1373) خدا در اندیشه، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
وست، ویلیام (1383)، روان‌درمانی و معنویت، ترجمة دکتر شهریار شهیدی و علی شیرافکن، تهران: رشد.
همیلتون، ملکم (1377)، جامعه­شناسی دین، ترجمة محسن ثلاثی، انتشارات مؤسسة فرهنگی تبیان.
 
 
 
Ayer, A. j, “the claims pf philosophy”, the meaning of life, 2 nded, E.D. klemke, oxford university press, 2000.
Hepburn, R.W., “questions about the meaning of life:  the meaning of life, 2nded, ed.: E.D. klemke, oxford university press, 2000.
Nielsen, kai,”linguistic philosophy and the meaning of life “ , the meaning of life , 2nded, ed. , : E.D. klemke , oxford university press, 2000.
Metz, Thaddeus, “recent work on the meaning of life “, ethics 112 (july 2002), pp.781-819.