واکاوی نسبت خاتمیت و امامت از منظر کلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل (Original Article)

نویسنده

استادیار گروه آموزش فلسفه و منطق، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

10.22080/jre.2024.24764.1169

چکیده

به عقیده شیعه پیامبری حالت ایستا ندارد بلکه پویا و متحرک است و امامت شیعه به نوعی تداوم پیامبری می‌باشد. همه ادیان الهی تا دوران پیامبر خاتم یکدیگر را کامل کرده‌اند و پیامبر اسلام (ص)‌دین خدا را به درجه کمال رسانده است، برای تداوم دین هم به تشریح آن توسط انسانهائی کامل که همان صفات پیامبر اسلام (ص)‌را دارند نیاز داریم. بر این اساس ماموریت پیامبری دروجود امام ادامه می‌یابد و امام به استثنای دریافت وحی همه امتیازات پیامبر را خواهد داشت و با دارا بودن ویژگیها و صفات خاص از جمله ولایت معنوی، تداوم‌بخش وظایف پیامبر می باشد. در این پژوهش که با شیوه توصیفی- کلامی و با رویکرد کلامی صورت گرفته در نهایت این نتیجه حاصل شده که نه تنها میان باور به خاتمیت و باور به امامت تنافی و تعارضی در کار نیست، بلکه امامت مکمّل و متمّم خاتمیت است و بین این دو آموزه نسبت و تلازمی خاص برقرار است. همان‌طور که حدوث دین و شریعت مستلزم وجود پیامبر است، بقاء دین و شریعت هم موقوف به وجود امام است، بنابراین نیاز دین به امام در استمرار به منزله نیاز دین به پیامبر است در استقرار.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم.
نهج البلاغه.
اقبال لاهوری، محمد (بی تا). احیای فکر دینی در اسلام. ترجمة احمد آرام. انتشارات رسالت قلم.
امینی، ابراهیم (1350). بررسی مسائل کلی امامت. قم: انتشارات دارالتبلیغ اسلامی.
جوارشکیان، عباس (1394). امامت سرّ خاتمیت. قم: بوستان کتاب.
سبحانی، جعفر (1384). خاتمیت و مرجعیت علمی امامان معصوم (ع)، فصل­نامة قبسات، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة معاصر، ش 37: 17-7.
سروش، عبدالکریم (1379). بسط تجربة نبوی. تهران: مؤسسة فرهنگی صراط.
شریعتی، علی (1357).  امت و امامت. تهران: انتشارات قلم.
شریعتی، علی (1385). شیعه. تهران: انتشارات سحاب کتاب.
شاکرین، حمید رضا (1385).  امامت و خاتمیت، تعارض یا تلائم، فصل­نامة کتاب نقد، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه معاصر، ش 38: 83-63.
شریف زاده، بهمن (1385). امامت در سازگاری با خاتمیت، فصل­نامة کتاب نقد، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه معاصر، ش 38: 139-133.
طباطبائی، محمد حسین (بی تا). شیعه (مجموعه مذاکرات با پروفسور هانری کربن). با توضیح علی احمدی، سید هادی خسرو شاهی. قم: انتشارات رسالت.
کلینی، محمد بن یعقوب (1381 ه ق).  الاصول من الکافی، ج1. ترجمة شیخ محمد باقر کمره‌ای. تهران: انتشارات المکتبه الاسلامیه.
گلزاده غفوری، علی (1350). شیعه و نبوت، انتشارات الفتح.
متقی بن حسام الدین الهندی، علاء الدین علی (1419 ه ق). کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال. تحقیق محمد عبدالقادرعطی. بیروت: منشورات دارالکتب العلمیه.
مجلسی، محمد باقر (1388 ه ق). بحارالانوار. تهران: منشورات دارالکتب الاسلامیه.
محقق، جعفر (1385). تعارض امامت و خاتمیت، فصل­نامة کتاب نقد، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة معاصر، ش 38: 125-105.
مصباح، محمد تقی (1367). راهنماشناسی. قم: مرکز مدیریت حوزة علمیة قم.
مطهری، مرتضی (1366). خاتمیت. تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1374). امامت و رهبری. تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1368). مجموعه آثار 3 (راز ختم نبوت). تهران: انتشارات صدرا.
سایت اینترنتی www. Dr soroush.com.
سایت اینترنتی www.rasanews.com.