بررسی تطبیقی معنای زندگی از نظر کرکگور و صدرالمتالهین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل (Original Article)

نویسنده

استادیار -معارف اسلامی -پیام نور تهران- ایران

10.22080/jre.2024.25169.1176

چکیده

یکی از مهمترین مسائل فلسفه ، پرسش از معنای زندگی است. چنین به نظر می رسد که مقصود از معنا در نظر کرکگور و ملاصدرا هدف زندگی است.لازم به ذکر است که هدف زندگی برای کسی مطرح می شود که دارای علم و اراده باشد و مصداق این امر صرفا انسان است. ملاصدرا و کرکگور با تمسک و توسل به باورهای دینی یا به تعبیر بهتر احساس دینی و در صدر آن ها خداوند، به تبیین معنا داری زندگی پرداختند .کرکگور معنا و هدف زندگی را در شورمندی و جهش به سوی ایمان به خداوند می داند و بدون این روحیه زندگی انسان را فاقد پشتوانه و فاقد معنا می داند .او استدلال عقلی را در بحث معنای زندگی انسان ، دخالت نمی دهد ،زیرا این روحیه (عقلی) نوعی انفعال است که ویژگی فعالیت دینی را از انسان می گیرد . باید اذعان داشت که آنچه که از نگاه او مورد غفلت قرار گرفته ساختار فطری انسان است
در حکمت متعالیه با الهام از آموزه‌های دینی نوعی پیوستگی میان انسان، خدا و هستی وجود دارد که وجود خداوند هدف و غایت نهایی و عامل اصلی این پیوستگی تلقی می‌گردد و در اندیشه صدرا، فهم درست این رابطه معنادار و تلاش در این راستا، کلید معناداری زندگی انسان است..معناداری زندگی از نظر صدرالمتالهین منوط به وجود هدف ارزشمند است، هدفی که فراتر از مسائل مادی و حتی معنوی انسان است و آن یک امر متعالی است . وی انسان را متشکل از نفس و بدن می داند و آنچه انسان را به این هدف ارزشمند می رساند اراده و عقل آدمی است.
در این مقاله تلاش گردیده ضمن بیان تفکرات این دو اندیشمند درباره معنای زندگی، به تثبیت سرچشمه بودن خداوند به عنوان یگانه بنیاد و مبدا معناداری در اندیشه ملاصدرا پرداخته و دیدگاه سورن کرکگور مورد نقادی قرار می گیرد

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم
اندرسون، سوزان لی(1387)، فلسفه کرکگور، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران، نشر نو.
آیت اللهی، حمیدرضا(1392)، معنای زندگی ،تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
بیدهندی ،محمد (1391) "بررسی معناداری زندگی در اندیشه ملاصدرا و کیرکگور" ،قبسات ،دوره 17 شماره 64
 صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم(1366)، تفسیر القرآن الکریم، ج1-7، چاپ دوم، قم، بیدار.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم(1428)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج1-9، چاپ دوم، قم، طلیعه نور.
صدرالدین شیرازی،محمدبن ابراهیم(1361)، العرشیه، تهران، انتشارات مولی.
صدرالمتالهین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1378)، المبدأ و المعاد، مقدمه و تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی، تهران، انتشارات انجمن فلسفه.
صدرالمتألهین شیرازی، محمدبن ابراهیم(1386)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تحقیق سیدجلال الدین آشتیانی، ویرایش دوم، چاپ چهارم، قم، بوستان کتاب.
فرجی ،علیرضا (1399) ایمان ،مرگ و معنای زندگی در اندیشه کیر کگور و سارتر،پژوهشهای مابعدالطبیعی ،شماره 2
کرکگور، سورن(1377)، بیماری به سوی مرگ، ترجمه رویا منجم، آبادان، نشر پرسش.
کرمی ،حسین (1385)انسان شناخت تطبیقی در آرای صدرا و یاسپرس ،تهران ،وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
مستعان، مهتات (1386)، سورن کی یرکلگور متفکر عارف پیشه، آبادان، نشر پرسش.
مطهری ،مرتضی (1376) فلسفه اخلاق ،تهران ،انتشارات صدرا
وال، ورنو(1372)، پدیدار شناسی و فسلفه های هست بودن، ترجمه یحی مهدوی، تهران، خوارزمی.
Kier Kegaard, Soren (1948) Purity of Heart, Printed in the United States of America.
Kierkegaard, soren (1990), Eighteen upbuilding Discourses ،Edited &Translated by Howard V.Hong and Edna H. Hong Published bx prineeTon university Press.
Kierkegaard,­soren (1987) Either/or, part1, Editedand Translated by Howard V.Hong& fdna HHony. Prineeton university press prineeton,New jersey.
LippiTT, john (2003) Kierkegaard and Fear and Trembling. Routledge Taylor & Francis.
Weston, W. (1994), Kierkegaard and modern Continental Philosophy, Rotledge London and Newyork.