بازخوانی تحلیلی مبانی و پیآمدهای "غذای جسمانی" از دیدگاه ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل (Original Article)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد، ایران

2 دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

3 دانشجوی دکترای فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران

10.22080/jre.2024.27983.1215

چکیده

بر اساس دیدگاه حکمای مشاء، غذای حقیقی برای بدن انسان، آن چیزی است که وارد بدن انسان می‌شود و بعد از تجزیه به عنوان «بدل ما یتحلّل» جایگزین صورت‌های پیشین اعضای بدن می‌شود. این غذا در ابتدا برای انسان بالقوه است، بعد از تغییر و تحول، تبدیل به غذای بالفعل می‌شود. بخشی از این غذا تبدیل به گوشت، بخشی به خون و بخشی به استخوان و همین طور غذا وارد هر عضوی از اعضای که بدن می‌شود، به شکل آن عضو در می‌آید و ملحق به آن می‌شود.
در مقابل این نظریه که به «الصاق» معروف است، صدرا بر این باور است که غذای جسمانی، صرفا نقش اعدادی دارد و زمینه سازی می‌کند تا نفس صورتی مشابه صورت غذای جسمانی را انشاء کند و همین صورت است که غذای حقیقی برای بدن انسان محسوب می‌شود. در واقع عقل مفارق صورت حقیقی غذا را از مجرای نفس افاضه می‌کند، و چون نفس این صورت را در مرتبه ذات خودش واجد شده است، در مرتبه کثرت و فعل آن را برای بدن انشاء می‌کند. در جستار حاضر تلاش شده است به شیوه توصیفی - تحلیلی و با رویکرد فلسفی، مبانی و پیآمدهای چگونگی تغذیه بدن و ارتباط آن با نفس را مورد بازخوانی و تحلیل قرار دهیم. در پایان این نتیجه به دست آمده است که قوام تغذیه و حیثیت فاعلی غذا به نفس است، نه به ماده غذایی که بالقوه و بالعرض به عنوان خوردنی و نوشیدنی دریافت می‌کند بلکه باید گفت، خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها صرفا زمینه‌ساز هستند و نقش اعدادی و مادی دارند. از همین‌روست که نفوس کامله می‌توانند صور غذایی را خودشان ایجاد کنند و از این رهگذر، بدن خویش را باقی نگه دارند، چنین نفوسی در واقع یکی از مظاهر اسم «رازق» خداوند متعال شمرده می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار