مساله درهم تنیدگی کوانتومی؛ چالشی برای فیزکالیسم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل (Original Article)

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد فلسفه دین، پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشکده الهیات پردیس فارابی دانشگاه تهران

10.22080/jre.2025.28087.1226

چکیده

درهم تنیدگی کوانتومی چیست و چه تأثیراتی بر فهم ما از فیزیکالیسم دارد، به ویژه در زمینه ماهیت واقعیت و ارتباط ذرات با یکدیگر؟ پدیده درهم تنیدگی کوانتومی چگونه مفاهیم سنتی علیت و موضعیت را در نظریه‌های فیزیکی به چالش می‌کشد؟ آیا درهم تنیدگی کوانتومی را می‌توان با دیدگاه ماتریالیستی از جهان تطبیق داد، یا این امر مستلزم تغییر پارادایم در درک ما از آگاهی و واقعیت است؟ فیزیکالیسم، این موضع فلسفی که جهان فیزیکی تنها واقعیت است، از دیرباز دیدگاه غالب در فلسفه بوده است. با این حال، اکتشافات اخیر در مکانیک کوانتومی، به‌ویژه پدیده درهم تنیدگی، تفسیر فیزیکالیستی از هستی را به چالش می‌کشد این مقاله به روش توصیفی تحلیلی در پاسخ به سوالات بالا به این مطلب رسیده است که درهم‌تنیدگی کوانتومی، پیامدهایی از قبیل ناموضعیت کوانتومی، دورنوردی کوانتومی، کل گرایی، همبستگی و آگاهی کوانتومی را فراهم می‌کند که نقد جدی و چالش مهمی را علیه فیزکالیسم ارائه می‌کند. درهم تنیدگی کوانتومی، که با همبستگی‌های ناموضعیت بین ذرات مشخص می‌شود، مفروضات بنیادی فیزیکالیسم، به‌ویژه اتکای آن به اصل موضعیت و جبرگرایی و قطعیتِ فیزیکی و پیش بینی پذیری را به چالش می‌کشد. همچنین با بررسی نقش ناظر در اندازه‌گیری کوانتومی، استدلال می‌کنیم که عمل مشاهده نه تنها بر وضعیت سیستم‌های درهم‌تنیده تأثیر می‌گذارد، بلکه سؤالات عمیقی در مورد ماهیت واقعیت و آگاهی ایجاد می‌کند. در این مقاله فیزیکالیسم از دریچه درهم تنیدگی کوانتومی مورد نقد قرار می‌گیرد، پدیده‌ای که اساساً شهود کلاسیک ما در مورد واقعیت را به چالش می‌کشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات