مساله درهم تنیدگی کوانتومی؛ چالشی برای فیزکالیسم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل (Original Article)

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد فلسفه دین، پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشکده الهیات پردیس فارابی دانشگاه تهران

10.22080/jre.2025.28087.1226

چکیده

درهم تنیدگی کوانتومی چیست و چه تأثیراتی بر فهم ما از فیزیکالیسم دارد، به ویژه در زمینه ماهیت واقعیت و ارتباط ذرات با یکدیگر؟ پدیده درهم تنیدگی کوانتومی چگونه مفاهیم سنتی علیت و موضعیت را در نظریه‌های فیزیکی به چالش می‌کشد؟ آیا درهم تنیدگی کوانتومی را می‌توان با دیدگاه ماتریالیستی از جهان تطبیق داد، یا این امر مستلزم تغییر پارادایم در درک ما از آگاهی و واقعیت است؟ فیزیکالیسم، این موضع فلسفی که جهان فیزیکی تنها واقعیت است، از دیرباز دیدگاه غالب در فلسفه بوده است. با این حال، اکتشافات اخیر در مکانیک کوانتومی، به‌ویژه پدیده درهم تنیدگی، تفسیر فیزیکالیستی از هستی را به چالش می‌کشد این مقاله به روش توصیفی تحلیلی در پاسخ به سوالات بالا به این مطلب رسیده است که درهم‌تنیدگی کوانتومی، پیامدهایی از قبیل ناموضعیت کوانتومی، دورنوردی کوانتومی، کل گرایی، همبستگی و آگاهی کوانتومی را فراهم می‌کند که نقد جدی و چالش مهمی را علیه فیزکالیسم ارائه می‌کند. درهم تنیدگی کوانتومی، که با همبستگی‌های ناموضعیت بین ذرات مشخص می‌شود، مفروضات بنیادی فیزیکالیسم، به‌ویژه اتکای آن به اصل موضعیت و جبرگرایی و قطعیتِ فیزیکی و پیش بینی پذیری را به چالش می‌کشد. همچنین با بررسی نقش ناظر در اندازه‌گیری کوانتومی، استدلال می‌کنیم که عمل مشاهده نه تنها بر وضعیت سیستم‌های درهم‌تنیده تأثیر می‌گذارد، بلکه سؤالات عمیقی در مورد ماهیت واقعیت و آگاهی ایجاد می‌کند. در این مقاله فیزیکالیسم از دریچه درهم تنیدگی کوانتومی مورد نقد قرار می‌گیرد، پدیده‌ای که اساساً شهود کلاسیک ما در مورد واقعیت را به چالش می‌کشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. کتاب‌های فارسی

    1. ژیزا، نیکلا(1399)، شانس کوانتومی، ناموضِعیت، تلپورتیشن و سایر شگفتی‌های کوانتوم، چاپ اول، مترجم: وحید یزدانیان، تهران، راز نهان.

    کتاب‌های انگلیسی

    1. Poland, Jeffrey (1994), Physicalism: The Philosophical Foundations, 1st edition, New York, Oxford University Press.
    2. Kim, J. (2005). Physicalism, or something near enough. Princeton University Press.
    3. Craig, Edward. (1998). Routledge Encyclopedia of Philosophy. Routledge.

    مقالات فارسی

    1. منصوری، علیرضا (1385)، تحلیل فلسفی منطقی برهان EPR، ذهن، زمستان 1385 - شماره 28 (از 107 تا 142).
    2. مال‌میر، سجاد و منصوری، علیرضا (1395)، آیا مدل تکیونی تبیین خوبی برای پدیدۀ ناموضعیت کوانتومی است؟، فلسفة علم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوفصلنامة علمی-پژوهشی، سال ششم، شمارة دوم، پاییز و زمستان 1395، 103-123.

    مقالات انگلیسی

    1. Yin, Juan; Cao, Yuan; Yong, Hai-Lin; Ren, Ji-Gang; Liang, Hao; Liao, Sheng-Kai; Zhou, Fei; Liu, Chang; Wu, Yu-Ping; Pan, Ge-Sheng; Li, Li; Liu, Nai-Le; Zhang, Qiang; Peng, Cheng-Zhi; Pan, Jian-Wei (2013). "Bounding the speed of 'spooky action at a distance". Physical Review Letters. 110 (26): 260407.
    2. Einstein A, Podolsky B, Rosen N; Podolsky; Rosen (1935). "Can Quantum-Mechanical Description of Physical Reality Be Considered Complete?". Phys. Rev. 47 (10): 777–780.
    3. Bancal, Jean-Daniel; Pironio, Stefano; Acin, Antonio; Liang, Yeong-Cherng; Scarani, Valerio; Gisin, Nicolas (2012). "Quantum nonlocality based on finite-speed causal influences leads to superluminal signaling". Nature Physics. 8 (867): 867–870.

    4.Thomas Vidick; Stephanie Wehner (2011). "More Non-locality with less Entanglement". Physical Review A. 83 (5): 052310.

    1. Churchland, P. M. (1981). Eliminative Materialism and the Propositional Attitudes. Journal of Philosophy, 68(2), 67-90.
    2. Oppenheim, P., & Putnam, H. (1958). Unity of Science as a Working Hypothesis. Minnesota Studies in the Philosophy of Science, 2, 3-36.
    3. Davidson, D. (1970). Mental Events. Experience and Theory, 79-101.
    4. Jackson, F. (1982). Epiphenomenalism. Journal of Philosophy, 79(2), 150-155.
    5. S Kochen and E P Specker, The problem of hidden variables in quantum mechanics, Journal of Mathematics and Mechanics 17 (1967), 59–87.
    6. Aspect, Alain; Dalibard, Jean; Roger, Gérard (1982-12-20). "Experimental Test of Bell's Inequalities Using Time- Varying Analyzers". Physical Review Letters. 49 (25): 1804–1807.
    7. Furuta, Aya (2012), "One Thing Is Certain: Heisenberg's Uncertainty Principle Is Not Dead", Scientific American.
    8. V. P. Belavkin (1989). "A new wave equation for a continuous non-demolition measurement". Physics Letters A. 140 (7–8): 355–358.
    9. Heisenberg, W. (1930), Physikalische Prinzipien der Quantentheorie, Leipzig: Hirzel English translation The Physical Principles of Quantum Theory. Chicago: University of Chicago Press, 1930.
    10. V. P. Belavkin (1992). "Quantum continual measurements and a posteriori collapse on CCR". Communications in Mathematical Physics. 146 (3): 611–635.
    11. Boschi, D.; Branca, S.; De Martini, F.; Hardy, L.; Popescu, S. (9 February 1998). "Experimental Realization of Teleporting an Unknown Pure Quantum State via Dual Classical and Einstein-Podolsky-Rosen Channels". Physical Review Letters. 80 (6): 1121–1125.
    12. Bouwmeester, Dik; Pan, Jian-Wei; Mattle, Klaus; Eibl, Manfred; Weinfurter, Harald; Zeilinger, Anton (1 December 1997). "Experimental quantum teleportation". Nature. 390 (6660): 575–579.
    13. Seevnick, M.P. (2004), "Holism, physical theories and quantum mechanics", Studies in History and Philosophy of Science Part B: Studies in History and Philosophy of Modern Physics, 35 (4): 693.
    14. Bruza, P.D., Fell, L., Hoyte, P., Dehdashti, S., Obeid, A., Gibson, A., and Moreira, C., 2023, “Contextuality and context-sensitivity in probabilistic models of cognition,” Cognitive Psychology, 140: 101529.