تحلیل تطبیقی جهان پس از مرگ بر اساس نفس شناسی ابن سینا و دکارت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل (Original Article)

نویسنده

استادیار گروه آموزشی الهیات، دانشگاه فرهنگیان ، تهران، ایران

10.22080/jre.2025.28249.1237

چکیده

موضوع "جهان پس از مرگ" یکی از مسائل بنیادین در فلسفه و الهیات است که تأملات عمیقی را در میان فیلسوفان اسلامی و غربی برانگیخته است. این مقاله به تحلیل تطبیقی دیدگاه‌های ابن‌سینا و دکارت درباره جهان پس از مرگ بر اساس نفس‌شناسی آن‌ها می‌پردازد و تلاش می‌کند نقاط اشتراک و افتراق این دو متفکر برجسته را در فهم سرنوشت نفس پس از مرگ بررسی کند. سؤال اصلی این پژوهش آن است که چگونه مبانی فلسفی متفاوت ابن‌سینا و دکارت بر دیدگاه‌های آنان درباره جهان پس از مرگ تأثیر گذاشته است؟ روش تحقیق این پژوهش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی است که با استفاده از منابع دست‌اول و پژوهش‌های مرتبط، به توصیف و تحلیل نظریات این دو فیلسوف می‌پردازد. یافته‌ها نشان می‌دهند که ابن‌سینا، با تکیه بر نظام فلسفی اسلامی و متافیزیک مشائی، نفس را جوهری مستقل می‌داند که با عقل فعال به کمال می‌رسد و سرنوشت آن به میزان ارتباطش با عقل بستگی دارد. در مقابل، دکارت با استفاده از دوگانگی نفس و بدن و تأکید بر اراده الهی، جاودانگی نفس را تضمین‌شده می‌داند. تفاوت‌های اساسی در مبانی معرفت‌شناختی و متافیزیکی این دو فیلسوف، به تفاوت در تعریف نفس، کیفیت بقا و تعامل آن با جهان پس از مرگ انجامیده است. نتایج این پژوهش علاوه بر برجسته‌سازی نقاط قوت و ضعف دیدگاه‌های دو فیلسوف، نشان می‌دهد که بررسی تطبیقی این مباحث می‌تواند زمینه‌ساز پژوهش‌های میان‌رشته‌ای در حوزه فلسفه و الهیات باشد و درک عمیق‌تری از مفهوم جاودانگی و معنای حیات اخروی ارائه دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

کاوش‌های فلسفه و دین
دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 6
دوره 3 شماره 2 پاییز و زمستان 1403
بهمن 1403
صفحه 85-99

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار