نگاهی به معضلات علیت ذهنی از منظر حکمت متعالیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل (Original Article)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ، فلسفه و کلام اسلامی ، دانشکده الهیات ، ایلام ، ایران

2 استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی ، دانشکده الهیات ، ایلام ، ایران

3 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی ، مشهد ، ایران

10.22080/jepr.2025.28218.1236

چکیده

یکی از مسائلی که از دیرباز در میان فلاسفه مورد توجه قرار داشته است، شناخت ابعاد وجودی انسان و در نتیجه ارائه تعریفی جامع از هویت انسان است. این بحث تحت عنوان مسئله ذهن و بدن در فلسفه غرب از زمان دکارت آغاز گردید و او قائل به ترکیب هویت انسان از دو جوهر متمایز مادی و مجرد بود. ناتوانی دکارت در دفع شبهاتی نظیر چگونگی ارتباط یک جوهر ممتد با جوهر ناممتد سبب شد تا در دوره‌های بعد فیلسوفان تحلیلی غرب عمدتا به فیزیکالیسم متمایل شوند. اما در فلسفه اسلامی بحث رابطه نفس و بدن از قدیمی‌ترین و در عین حال جذاب‌ترین مباحث به‌شمار می‌آمده است. در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی گردآوری شده است در ابتدا مسئله رابطه نفس و بدن از نگاه فیلسوفان تحلیلی بررسی شده است و سپس ضمن بیان سیر مسئله در فلسفه اسلامی، رای ملاصدرا در حکمت متعالیه به طور ویژه مورد توجه قرار گرفته است. نگارنده در پایان به این نتیجه رسیده است که براساس یگانه‌‌انگاری تشکیکی ملاصدرا اشکالات وارد شده بر رابطه نفس و بدن، قابل پاسخ‌گویی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات