طلب آزادی و حق در نظریه عدالت رالز; بررسی اشتیاق روبه تزاید رفاه‌اجتماعی و ناسیونالیسم افراطی درجوامع‌غربی معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل (Original Article)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سبزوار، ایران

2 دانشیار فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

3 دانشیار فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکده‌ی علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار، ایران

10.22080/jepr.2025.28934.1273

چکیده

با تغییر ماهیت جنبش‌های اجتماعی در سالیان اخیر، از جنبش‌های حق‌طلبانه و عدالت‌محور به جنبش‌های ناسیونالیستی و رفاه‌اجتماعی در جوامع غربی، به‌نظر می‌رسد نظریه‌ی فلسفی عدالت جان رالز با چالش جدی در استفاده از ابزارهای موردنیاز برای استقرار عدالت به‌مثابه‌ی انصاف روبه‌رو است. ارزش‌های لیبرالیستی موردنظر رالز که در سالیان اخیر به‌طور کامل بر جوامع غربی حاکم بوده‌اند، نتوانسته‌اند اصول عدالت وی، که شامل اصل برابری و اصل تفاوت هستند، را در یک جامعه‌ی بسامان برای کسب هرچه بیشتر خیرهای اساسی، با ابزار ایده‌های بنیادین، که شاخص‌ترین آن‌ها ایده‌ی وضعیت نخستین و تصمیم‌گیری از پس پرده‌ی جهل هستند، در جوامع غربی مستقر سازند. نگارندگان این مقاله بر این باورند که ابزار معرفی‌شده از سوی رالز برای استقرار اصول عدالت کافی نیستند؛ لذا به تحلیل و نقادی دیدگاه رالز پرداخته و در بخش نتیجه‌گیری، راه‌کار جایگزین، برای مقابله با بن‌بست اشتیاق روبه‌تزاید رفاه‌اجتماعی در مقابل طلب آزادی و حق، و همچنین مقابله با ناسیونالیسم افراطی را ارائه می‌نمایند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • بشریه، ح. (1375). تاریخ اندیشه‌ها و جنبش‌های سیاسی در قرن بیستم: فلسفه سیاسی جان رالز. اطلاعات سیاسی-اقتصادی، (109-110)، 37–45.
  • پتریک، ف. (1381). نظریه رفاه: سیاست اجتماعی چیست (ه. همایون‌پور، مترجم). گام نو.
  • دانش‌نیا، ف.، و حسینی، ط. (1394). جهانی شدن و تحول ماهیت جنبش‌های اجتماعی. فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن، (5)، 93–129.
  • دهشیری، م.، و کریمی مهر، ف. (1398). جنبش جلیقه‌زردها در فرانسه: زمینه‌ها، روندها و پیامدها. پژوهشنامه رسانه بین‌الملل، (4)، 11–41.
  • رالز، ج. (1376). عدالت و انصاف. نقد و نظر، (2-3)، 12–25.
  • رالز، ج. (1383). عدالت به‌مثابه انصاف (ع. ثابتی، مترجم). ققنوس.
  • رالز، ج. (1385). نظریه عدالت. حقوق اسلامی، (6-7)، 223–266.
  • لاوتر، ف. (1396). راهنمای خواندن رالز: نظریه‌ای درباره عدالت (م. م. عباسی، مترجم). ترجمان علوم انسانی.
  • لسناف، م. (1385). فیلسوفان سیاسی قرن بیستم (خ. دیهیمی، مترجم). نشر ماهی.
  • نقوی، س. (1386). جنبش‌های اجتماعی جدید در عصر جهانی شدن و تأثیر آن بر توسعه سیاسی در ایران. دانشنامه حقوق و سیاست، (7)، 99–116.
  • واعظی، ا. (1393). نقد و بررسی نظریه‌های عدالت. مؤسسه امام خمینی.

 

  • Bauman, Z. (2000). Liquid modernity. Polity Press.
  • Becker, S. O., Fetzer, T., & Novy, D. (2017). Who voted for Brexit? A comprehensive district-level analysis. Economic Policy, 32(92), 601–650. https://doi.org/10.1093/epolic/eix012
  • Colvin, J., & Pace, J. (2017, June 2). Trump to pull out of Paris climate agreement. Pittsburgh Post-Gazette.

https://www.post-gazette.com

  • Confessore, N., & Yourish, K. (2016, March 16). Measuring Donald Trump’s mammoth advantage in free media. The New York Times. https://www.nytimes.com
  • Dale, D. (2018, October 22). Donald Trump’s strategy as midterms approach: Lies and fear-mongering. Toronto Star.

https://www.thestar.com

  • FactCheck.org. (2015, December 21). The king of whoppers: Donald Trump. https://www.factcheck.org/2015/12/the-king-of-whoppers-donald-trump/
  • Foucault, M. (1977). Discipline and punish: The birth of the prison (A. Sheridan, Trans.). Penguin Books.
  • Foucault, M. (1982). The subject and power. Critical Inquiry, 8(4), 777–795. https://doi.org/10.1086/448181
  • Fukuyama, F. (2018). Identity: The demand for dignity and the politics of resentment. Farrar, Straus and Giroux.
  • Guay, T., Berezin, M., & Harris, P. (2016, June 24). Britain exits the EU: How Brexit will hit America. The Conversation.

https://theconversation.com

  • Henderson, A. C. (2017). How Brexit was made in England. The British Journal of Politics and International Relations, 19(4), 631–646.

https://doi.org/10.1177/1369148117730542

  • Hobsbawm, E. J. (1990). Nations and nationalism since 1780. Cambridge University Press.
  • Kedourie, E. (1960). Nationalism. Hutchinson.
  • Marsh, D. (2018). Brexit and the politics of truth. British Politics, 13(1), 79–89. https://doi.org/10.1057/s41293-018-0076-x
  • Philips, S. (2015, December 12). Paris climate talks: France releases ‘ambitious, balanced’ draft agreement at COP21. ABC Australia.

https://www.abc.net.au

  • Rawls, J. (1971). A theory of justice. Harvard University Press.
  • Rawls, J. (2001). Justice as fairness: A restatement (E. Kelly, Ed.). Harvard University Press.
  • Sandel, M. J. (1982). Liberalism and the limits of justice. Cambridge University Press.
  • Segal, E. (2010). Social welfare policy and social programs: A values perspective (2nd ed.). Brooks/Cole, Cengage Learning.
  • Smith, S. (2018, December 2). The Champs-Élysées in Paris became a blazing battleground. Here’s why. NBC News.

https://www.nbcnews.com

  • Spire, A. (2018, December 1). Aux sources de la colère contre l’impôt. Le Monde Diplomatique.

https://www.monde-diplomatique.fr/2018/12/SPIRE/59371

  • Steven, M. B. (1995). New social movements theories. The Sociological Quarterly, 36(3), 441–464.

https://doi.org/10.1111/j.1533-8525.1995.tb00449.x

  • Sutter, J., & Berlinger, J. (2015, December 12). Final draft of climate deal formally accepted in Paris. CNN.

https://www.cnn.com

  • Viscusi, G. (2018, December 3). Macron fights on two fronts as French, German risks collide. Bloomberg News. https://www.bloomberg.com
  • West, H. R. (2006). The Blackwell guide to Mill’s utilitarianism. Blackwell Publishing. https://doi.org/10.1002/9780470776483
  • Williamson, L. (2018, December 19). The gilets jaunes. BBC News.

https://www.bbc.co.uk