تحلیل «ناترازی لذت و سعادت» با تکیه بر دیدگاه استاد مطهری(ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل (Original Article)

نویسندگان

1 استادیار، گروه دروس عمومی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

2 استادیار موسسه آموزش عالی آل طه، تهران، ایران

3 دانشیار، گروه دروس عمومی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

10.22080/jepr.2025.29115.1277

چکیده

انسان ذاتاً سعادت‌جو و لذت‌طلب است. اما این که نسبتِ میان سعادت و لذت چگونه است، مسئله اصلی این پژوهش و مورد مطالعاتی آن، دیدگاه شهید‌مطهری(ره) است. این پژوهش، درجمع‌آوری اطلاعات به‌شیوه اسنادی و کتابخانه‌ای و در پردازش آن‌ها از روش توصیفی‌تحلیلی بهره برده است. در مرحله اول، رابطه سعادت با قوه عاقله و عینیت ادراک با لذت تبیین شده است و در ادامه، رابطه معاوضه‌ای بین دنیا و آخرت و هم‌چنین، هم‌ترازی سعادت با مفاهیمی از قبیل سُرور، آرزو، رضایت و لذت به‌عنوان«ملغی‌ها» از منظر ایشان تبیین و تحلیل شده است. ایشان باتوجه به خصائص انسانی و مصادیق لذت، بین سعادت و لذت، تمایز معناداری قائل شده است. نتایج بیانگر این است که نه تنها نسبت لذت با سعادت، مساوی و هم‌تراز نیست، بلکه میان آن‌ها، اولاً مراتبی از جدایی و بینونت وجود دارد؛ ثانیاً سعادت از نظر مصداق، أعم از لذت است؛ ثالثاً سعادت، عقلانی و جنبه مصلحتی دارد؛ یعنی‌ سعادت هر چه بیشتر باشد، بهتر است، اما گرایش به برخی از انواع لذت، محتاطانه و در سایه حاکمیت عقل و به سمت‌وسوی مصلحت باشد، نه منفعت؛ رابعاً سعادت حقیقی، هم دارای لذت پایدار است و هم، جنبه عقلانی و روحانی دارد. بنابراین، غوطه‌ور شدن در برخی از مراتب لذت، نه تنها موجب سعادت نیست، بلکه سبب لغزش انسان در دنیا و شقاوت او در آخرت خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار