ویتگنشتاین در برابرِ فریزر (بررسیِ مقایسه‌ای میان دیدگاهِ ویتگنشتاین و فریزر در باب رابطه‌یِ دین و عقلانیتِ علمی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل (Original Article)

نویسنده

دانشگاه قم

10.22080/jre.2024.26269.1188

چکیده

فریزر و ویتگنشتاین معاصر یکدیگر بودند اما رویکردی یکسره متفاوت در باب ماهیت دین و عقلانیتِ برخاسته از علم داشتند. در نگاه فریزر، عقلانیت علمی معیار همه چیز است و از این رو دین را به کناری می‌نهد. نتیجه مقایسه فریزر میان جادو، دین و علم، انکار عقلانیت دینی را در پی دارد. انسان شناسی فریزر بر تبیین‌های علمی و عقل گرایانه استوار است. به باور او بشر پس از قرنها آوارگی در تاریخ، سرانجام علم، آن کلید زرینی که درهای گنجینه طبیعت را می‌گشاید به دست آورد. ویتگنشتاین براساس تفکر بنیادین خود در باب فرا عقلانی بودن ایمان، به نقد آراء فریزر می‌پردازد. او هرگونه تبیین عقلی و علمی‌‌ در باب دین را نمی‌‌پذیرد. به باور ویتگنشتاین بازی زبانی دین و بازی زبانی علم با یکدیگر متفاوت اند. فریزر نمی تواند عقلانیت دینداری باورمندان را با ملاک های عقلانیت در علم مقایسه کند و از این رو باورمندان را یکسره بر خطا ببیند و تحقیر کند. یکی از مشکلاتی که انسان علم گرا با آن روبه رو است، فهم باورهای مومنانه است. ویتگنشتاین اینکه علم باید معیار بی چون و چرا باشد را خرافه احمقانه دوران خود می‌داند و بر این باور است که انسان باید بیدار شود و علم زدگی راهی برای دوباره به خواب بردن بشر است. در این مقاله با تحلیل و بررسی آراء فریزر و ویتگنشتاین، در پی روشن ساختن محل نزاع و پاسخ ویتگنشتاین در برابر فریزر هستیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار